AĞIZ KURULUĞU (KSEROSTOMİ): NEDENLERİ VE EVDE RAHATLATMA YÖNTEMLERİ

Ağız kuruluğu yalnızca rahatsızlık değil, diş ve diş eti hastalıklarının da habercisidir.

Diş Hekimi Anıl Taşkın, kserostomi nedenlerini, tedavi yöntemlerini ve evde uygulanabilecek etkili çözümleri anlatıyor.

Ağız kuruluğu, tükürük bezlerinin yeterli miktarda tükürük üretememesi sonucu ortaya çıkan bir durumdur.Tıpta “kserostomi” olarak adlandırılan bu tablo, toplumun yaklaşık %30’unu etkiler.Basit bir rahatsızlık gibi görünse de, tükürük eksikliği zamanla çürük artışı, tat alma bozukluğu ve yutma güçlüğü gibi ciddi sonuçlara yol açabilir.

Tükürük, yalnızca ağız içini nemlendirmez; aynı zamanda bakterileri temizler, dişleri asitlere karşı korur ve sindirime katkıda bulunur.Bu nedenle ağız kuruluğu, ağız sağlığı kadar genel sağlığı da etkileyen bir durumdur.

1. Ağız Kuruluğunun Nedenleri

Ağız kuruluğunun birçok nedeni olabilir. Bunlar genellikle tükürük bezlerinin işlevini bozan faktörlerle ilişkilidir.

a. İlaç Kullanımı

Antidepresanlar, antihistaminikler, tansiyon ilaçları ve diüretikler gibi yüzlerce ilaç, tükürük üretimini azaltabilir.Bu tür ilaçlar, ağız kuruluğunun en yaygın nedenidir.

b. Yetersiz Sıvı Alımı

Gün boyu yeterli su tüketmemek, özellikle kafeinli veya alkollü içeceklerin fazla tüketilmesi, ağız dokularını kurutur.

c. Stres ve Aşırı Kaygı

Stres, sempatik sinir sistemini aktive ederek tükürük bezlerinin çalışmasını baskılar.Bu nedenle ağız kuruluğu, yoğun tempoda çalışan kişilerde sık görülür.

d. Ağızdan Nefes Alma

Burun tıkanıklığı veya alışkanlık nedeniyle sürekli ağızdan nefes almak, tükürüğün buharlaşmasına yol açar.

e. Şeker Hastalığı (Diyabet)

Kontrolsüz diyabet, sıvı kaybı ve tükürük bezlerinde fonksiyon azalması yapabilir.

f. Radyoterapi ve Kemoterapi

Baş-boyun bölgesine uygulanan radyoterapi, tükürük bezlerine kalıcı hasar verebilir.Bu durum özellikle kanser tedavisi gören hastalarda yaygındır.

2. Ağız Kuruluğunun Belirtileri

• Ağızda yapışkanlık hissi

• Yutma veya konuşmada zorluk

• Tat alma duyusunda azalma

• Sık susama hissi

• Ağız kokusu (halitozis)

• Diş çürüklerinde artış

• Dudak çatlaması veya ağız kenarında yara (angular cheilitis)

Bu belirtiler genellikle sabahları belirginleşir, çünkü uyku sırasında tükürük üretimi doğal olarak azalır.

3. Ağız Kuruluğu Hangi Sorunlara Yol Açar?

Tükürük eksikliği, ağız içi florayı bozarak bakterilerin kontrolsüz çoğalmasına neden olur.Bunun sonucu olarak:

• Diş çürükleri hızla gelişir,

• Diş eti iltihabı (gingivitis) ortaya çıkar,

• Ağız kokusu belirginleşir,

• Takma diş kullananlarda protez vurukları sık görülür.

Ayrıca tükürük azlığı, ağız içi pH dengesini bozduğu için asitleşme meydana gelir ve mine erozyonu oluşur.

4. Tedavi Yöntemleri

Tedavi, nedenin ortadan kaldırılmasına yöneliktir.Ancak birçok durumda ağız kuruluğu tamamen düzeltilemez; semptomatik rahatlama sağlanır.

a. Tükürük Üretimini Artırmak

• Şekersiz sakız veya şekersiz pastil çiğnemek

• Bol su içmek

• Limon veya elma gibi tükürük salgısını uyaran gıdalar tüketmek

b. Yapay Tükürük Ürünleri

Eczanelerde satılan yapay tükürük spreyleri ve jelleri, ağız içini nemlendirmede etkilidir.

c. İlaç Ayarlaması

Ağız kuruluğu ilaç kaynaklıysa, hekim kontrolünde doz veya ilaç türü değiştirilebilir.

d. Gece Nem Desteği

Uyku sırasında nem kaybını azaltmak için odada hava nemlendirici kullanılabilir.

e. Florür Desteği

Tükürük azlığı nedeniyle artan çürük riskine karşı, florürlü gargara ve diş macunu kullanılmalıdır.

5. Evde Uygulanabilecek Rahatlatıcı Yöntemler

1. Gün boyu küçük yudumlarla su için (bir seferde çok miktarda değil).

2. Kafein ve alkol içeren içecekleri azaltın.

3. Tuzlu ve baharatlı yiyeceklerden kaçının.

4. Dudak nemlendiricisi kullanın.

5. Sigara ve tütün ürünlerini kesinlikle bırakın.

6. Oturulan ortamın nem oranını artırın.

6. Ne Zaman Diş Hekimine Başvurmalı?

• Sürekli ağız kuruluğu 2 haftadan uzun sürüyorsa

• Çürük artışı, diş eti kanaması veya dilde yanma hissi varsa

• Ağız içi yaralar sık tekrarlıyorsa

Bu durumda detaylı muayene ve gerekirse tükürük bezi fonksiyon testleri yapılmalıdır.

Sonuç

Ağız kuruluğu, genellikle ihmal edilen ama yaşam kalitesini ciddi biçimde etkileyen bir sorundur.Erken fark edildiğinde, hem ağız sağlığı hem de genel sağlık açısından önlem almak mümkündür.Basit yaşam alışkanlıkları, düzenli diş hekimi kontrolleri ve doğru ürün kullanımıyla ağız kuruluğu kontrol altına alınabilir.Unutmayın, sağlıklı bir ağız nemli bir ağızdır.

Diş Hekimi Anıl Taşkın

Adres: Güzelhisar, Yedi Eylül Cd. No:12/17, 09010 Efeler/Aydın

Telefon: 0538 428 92 09

Web: dtaniltaskin.com

E-posta: bilgi@dtaniltaskin.com